กระหัง เพลงพื้นบ้านอีสานที่รุกเร้าด้วยเสียงร้องและกลเม็ดของเครื่องดนตรี

หากพูดถึงดนตรีพื้นบ้านภาคอีสาน คงไม่มีใครปฏิเสธได้ว่า “กระหัง” เป็นเพลงที่โดดเด่นและเป็นเอกลักษณ์อย่างยิ่ง ด้วยจังหวะอันไพเราะ การขับร้องที่ทรงพลัง และการประยุกต์กลเม็ดของเครื่องดนตรีพื้นเมือง

“กระหัง” เป็นเพลงประเภท “ลูกคู่” ที่นิยมร้องกันในงานเลี้ยงสังสรรค์ งานบุญ หรือแม้แต่ตามงานแต่งงาน เนื้อหาของเพลงมักจะพูดถึงเรื่องราวความรัก ความโศกเศร้า หรือการวิพากษ์สังคมในแบบที่ซ่อนเงื่อนไปด้วยเชิงเสียดสี

ประวัติศาสตร์และที่มาของเพลง “กระหัง”

ย้อนกลับไปในอดีต เพลง “กระหัง” ได้รับอิทธิพลมาจากดนตรีพื้นเมืองของชาวไท-ลาว ซึ่งเดิมทีร้องกันเป็นแบบ “ลำซิ่ง” หรือการขับร้องบทกวีที่สืบต่อกันมาหลายชั่วอายุคน

ในสมัยก่อน “กระหัง” มักจะถูกนำไปใช้ในการเล่นโขนและละครพื้นบ้าน โดยนักแสดงจะร้องเพลง “กระหัง” ในขณะที่กำลังแสดงบทบาทตัวละครต่าง ๆ

เครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลง “กระห belang”

การบรรเลงเพลง “กระหัง” จะใช้เครื่องดนตรีพื้นเมืองอีสานร่วมกัน เช่น

• พิณ: เครื่องดนตรีสาย
• ขลุ่ย: เครื่องเป่า
• ฆ้องวงใหญ่: เครื่องดนตรีตีที่ให้เสียงดังกังวาน
• กลอง: ใช้สำหรับตีจังหวะ

การขับร้องและทำนอง “กระหัง”

“กระหัง” มีลักษณะการขับร้องที่โดดเด่นด้วยการร้องแบบ “ลูกคู่” หรือการร้องสลับกันระหว่างผู้ชายและผู้หญิง

นอกจากนี้ “กระหัง” ยังมีทำนองที่ไพเราะและซับซ้อน โดยมักจะมีการเปลี่ยนแปลงของกุญแจเสียง (key change) และการใช้เทคนิคการร้องอย่าง “แก้ว” (glottal stop) เพื่อเพิ่มความมีชีวิตชีวาให้กับเพลง

ลักษณะ	คำอธิบาย
ทำนอง	ไพเราะ ซับซ้อน มีการเปลี่ยนแปลงกุญแจเสียง
จังหวะ	รวดเร็ว และกระปรี้กระเปร่า
วิธีการขับร้อง	แบบลูกคู่ (ชาย-หญิง) มีการใช้เทคนิค “แก้ว”
เนื้อหา	ความรัก ความโศกเศร้า การวิพากษ์สังคม

“กระหัง” ในยุคปัจจุบัน

ในปัจจุบัน เพลง “กระหัง” ยังคงเป็นที่นิยมในหมู่คนอีสานและได้รับการเผยแพร่ไปยังส่วนอื่น ๆ ของประเทศไทย

นอกจากนี้ “กระหัง” ยังได้ถูกนำไปดัดแปลงทำดนตรีร่วมสมัยโดยศิลปินรุ่นใหม่ รวมถึงการใช้ “กระหัง” เป็นฉากหลังในภาพยนตร์หรือละครโทรทัศน์

เพลง “กระหัง” จึงเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของมรดกทางวัฒนธรรมและความคิดสร้างสรรค์ของคนอีสาน ซึ่งยังคงดำรงอยู่และได้รับการอนุรักษ์มาจนถึงปัจจุบัน

** “กระหัง” เป็นมากกว่าเพลงพื้นบ้าน**

“กระหัง” ไม่ใช่แค่เพลงที่ฟังเพลิดเพลินเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวแทนของวัฒนธรรม อัตลักษณ์ และวิถีชีวิตของคนอีสาน

การเรียนรู้และเข้าใจ “กระหัง” จะช่วยให้เราได้สัมผัสถึงความงดงามและความซับซ้อนของดนตรีไทยในแบบที่แท้จริง.